Deel vier van de stoetboomslinger hangt in het Bakkerijmuseum Mendels in Middelstum.
De stoetboom. Een regionaal gebruik op de basisschool in het noorden van de provincie Groningen.
Een uniek ritueel voor de kleuters die naar groep drie gaan (voorheen de eerste klas).
Oom Jan met zijn klas en de juffrouw op het schoolplein voor de Bierumer school, in 1953.
Het verhaal van oom Jan en oom Boelo.
Oom Jan: "Het was gebruikelijk in Groningen dat wanneer je van de kleuterschool naar de 1e klas ging elk kind een zogenaamde "stoetboom" kreeg.
Dat was een boomtak waar door de plaatselijke bakker (Ik denk Olinga*) kadetjes en snoep aan werd gehangen.
Er werd ons als eerste klas kinderen wijs gemaakt dat die boom op de schoolzolder groeide en dat er soms kadetjes of iets dergelijks af vielen en dat je dat in de klas kon horen.
De truc was dan dat de hoofdonderwijzer, meester Visscher, iemand uit de hoogste klas naar de zolder stuurde om daar flink op de houten zolder met de voeten te stampen.
De juffrouw vertelde ons dan dat er stoetbomen op de zolder groeiden, die voor de eerste klassers bestemd waren, maar dat er wel eens wat van de bomen af viel, wat wij dan "zogenaamd" hoorden.
Dat was voor mij een spannende gebeurtenis.
Je zag er naar uit en je was er heel blij mee, want wij kregen in die tijd niet zomaar wat.
Ik heb de foto altijd boven mijn bed aan de wand gehangen met 2 punaises, waarvan de roest nog op de foto te zien is."
*Er waren meerdere bakkers in Bierum: bakker Brouwer, bakker Olinga en bakker Bouman. In die tijd bestelden de ouders de stoetboom nog zelf bij de bakker. Omdat Jan's vader (Jan Oldenhuis sr.) zaken deed met alledrie bakkers is het niet zeker bij wie dat jaar de stoetboom besteld is.
Oom Boelo: "Ik ben ouder dan Jan en toen werd er nog geen foto gemaakt. Wij moesten blazen van de juf, want dan vielen die takken eraf. En de zesde klassers moesten stampen op de vloer van de zolder, want dan dachten wij: o, nu vallen ze!
Je kreeg vroeger niks. En dan had je zomaar een hele tak, en daar zaten witte kadetjes aan, een reep chocolade, een sinaasappel noem maar op! We hadden nog nooit een sinaasappel gehad."
Dit gebruik speelde zich destijds af rondom 1 april. Wij zijn eerst een aprilschool* geweest en toen ik in de zesde klas zat is de school overgestapt op de september-school. Ik heb anderhalf jaar in de zesde klas gezeten. Uit verveling heb ik toen landbouwverlof aangevraagd en gekregen.
De april-school viel samen wat het kerkelijk jaar betreft met Palmpasen. In sommige streken wordt door de jongeren in optocht (processie) met takken gezwaaid. Zou dit gebruik geleid hebben tot de protestantse stoetbomen? Het zou de moeite waard zijn om dat uit te zoeken."
* Vroeger waren er scholen waarvan het schooljaar liep van april tot in het daaropvolgende jaar in april. Er waren ook maartscholen en oktoberscholen. De scholen die na de zomervakantie begonnen heetten septemberscholen.
** Verlof waardoor leerplichtige kinderen vrij van school konden krijgen om mee te werken in de landbouw.
Voor dit project kom ik regelmatig in Bierum en dan is er de veelgestelde vraag:
Van wie ben jij er één?
Ik ben de oudste dochter van Dirk Oldenhuis (Bierum 1930) en Gonda Oldenhuis-Wolters (Ulrum 1931). Ik ben in 1960 geboren aan de Hereweg 34 Bierum. Mijn ouders runden het bedrijf van opa Jan Oldenhuis. Na de geboorte van mijn zusje in 1962 verlieten we Bierum. Ik ben opgegroeid in Bierum, Nieuw-Beijerland, Apeldoorn en voor het grootste deel in Winsum waar mijn ouders vanaf 1967 een autobedrijf hadden aan de Munsterweg/Kerkstraat.
Nieuws ontvangen?
Wilt u op de hoogte blijven van dit project? Geef u dan op voor mijn nieuwsbrief. De link hieronder brengt u naar de pagina waar u zich kunt aanmelden.
Updates van het project hieronder:
September 2024:
De vlaggenlijn was te zien tijdens de open atelierroute op 31 augustus en 1, 7, en 8 september 2024 van 12-17 uur, in de Bierumer school.
Eind augustus en begin september was de periode dat de stoetbomen weer gemaakt werden en uitgereikt zijn. De vlaggenlijn was te zien op de basisschool in Spijk, toen de kinderen de stoetboom kregen.
De hele maand augustus woonde en werkte ik in de Bierumer school.
Ik deed mee aan de vossenjacht tijdens de kinderspeelweek van Bierum, en was daar verkleed als stoetboom. Ik hielp mee om de stoetbomen te maken voor de scholen in Spijk en Holwierde.
In de nieuwsbrief van september kunt u hierover meer lezen.
Update april 2024: De tweede stoetboomslinger is af:
Update: 27 februari 2024:
Het begin van de vlaggenlijn is af! Ik heb de lijn voor mijn huis opgehangen tussen de kersenboom en de walnootboom. De schaduw van de takken op de vlaggen vind ik mooi.
En zo hangt de eerste stoetboomslinger in de bakkerswinkel Olinga in Bierum.
Ondertussen heb ik weer nieuwe foto's en verhalen binnen gekregen en werk ik aan de volgende stoetboomslinger, die meer dan 15 vlaggen zal hebben.
September 2023:
De stoetboom in de winkel van bakkerij Olinga in Bierum. Bakker Olinga is de enige bakker die de kadetjes aan de tak in de oven bakt.